ABITURIYENTLAR UCHUN YO‘RIQNOMA.
Abturiyentlar ikkinchi va undan keyingi oliy ma’lumotni shartnoma asosida olish huquqiga ega (Ta’lim to‘g‘risidagi qonun, 14-modda). Abturiyent 26 iyul kuni qabul komissiyasi tomonidan e’lon qilingan binolar va auditoriyalar rejasini diqqat bilan o‘rganib, imtihon korpusi, auditoriya raqami va qaysi qavatda joylashganligini aniqlaydi. Abturiyentlar 27 iyuldan boshlab o‘quv muassasasining qabul komissiyasidan guruh raqami (auditoriya raqamiga mos keladi) ko‘rsatilgan ruxsatnoma oladi.Kunduzgi, maxsus sirtqi ta’lim shakllari bo‘yicha test sinovlari O‘zbekiston Respublikasining barcha hududlarida bir vaqtda 10* iyul va 1 avgust kunlari o‘zbek, qoraqalpoq (Qoraqalpog‘iston Respublikasida) va rus tillarida o‘tkaziladi ( * belgilangan sana oliy harbiy ta’lim muassasalariga taalluqlidir).
Test sinovlari ertalab soat 7:30 da boshlanadi. Abituriyentlar binoga kirishda shaxsan o‘z ruxsatnomasi va pasportini taqdim etishi kerak. Soat 8:00 dan boshlab ishtirokchilar guruh raqamiga mos ravishda raqamlangan auditoriyaga kiradi. Agar qabul komissiyasi abituriyentning yonida telefon, kalkulyator, lug‘at yoki shpargalka olib kelganligini aniqlasa, abituriyentning ruxsatnomasi bekor qilinadi va unga nisbatan (xohishiga ko‘ra) dalolatnoma tuziladi. Dalolatnoma komissiya raisi tomonidan imzo qilinadi va abituriyent test sinoviga kiritilmaydi. Test boshlanganidan keyin (soat 8:30 dan keyin) abituriyentlar auditoriyaga kiritilmaydi. Belgilangan muddatda test sinoviga kelmagan abituriyentlar uchun qo‘shimcha test sinovlari o‘tkazilmaydi. Abituriyentlar o‘z ta’lim muassasasida o‘qigan til va alifboda (kirill, lotin) test topshiradi.Test sinovi vaqtida abituriyentlardan talab qilinadi:Savollar va javoblar varaqlarini olgandan so‘ng, u har bir fan bo‘yicha javoblar varaqining versiyasi savollar variantiga mosligini sinchkovlik bilan tekshiradi. Agar bosma xatolar, bo‘shliqlar yoki to‘liq chop etilmagan sahifalar bo‘lsa, darhol auditoriya rahbariga xabar beradi (agar ishtirokchi soat 9:00 gacha savollar va javoblar varaqlaridagi kamchiliklar haqida auditoriya rahbariga xabar bermas ekan, uning arizasi qabul qilinmaydi). U o‘z familiyasi, ismi va otasining ismini savollar varaqidagi tegishli joyga yozadi va imzo qo‘yadi. Abituriyentlar savollar va javoblar varaqidagi “Abturiyentlar diqqatiga” bo‘limini o‘qib chiqishi va belgilangan qoidalarga rioya qilishi kerak. Abituriyent javoblar varaqini to‘ldirish uchun faqat ko‘k sharchali ruchkadan foydalanadi. Flomaster, siyohli va gel ruchkalardan foydalanish taqiqlanadi. Ishtirokchi o‘z haqidagi ma’lumotlarni titul varaqidan javoblar varaqining tegishli qismiga ko‘chiradi va imzo qo‘yadi. Javoblar varaqining raqamini titul varaqiga va ruxsatnomaga tegishli maydonlarga ko‘chiradi. Pasport seriyasi va raqami, maxsus kod, ta’lim muassasasi kodi va tanlov kodini titul varaqidan javoblar varaqidagi tegishli joylarga ko‘chiradi va mos ravishda doiralarni bo‘yaydi. Auditoriya rahbari va kuzatuvchilarning familiyasi, ismi va otasining ismini doskadan titul varaqiga va ruxsatnomaga ko‘chiradi. Har bir fan bo‘yicha javoblarni mos ravishda belgilaydi. Xorijiy til bo‘yicha test topshirayotgan abituriyentlar tegishli til bo‘yicha doirani to‘ldirishi kerak. Har bir test savoliga faqat bitta javob hisoblanadi. Agar savol uchun ikki yoki undan ortiq javob belgilansa, javob hisoblanmaydi. 108 ta savol uchun 3 soat, 72 ta savol uchun 2 soat vaqt beriladi. Javoblarni o‘z xohishiga ko‘ra tanlaydi. Abituriyent tanlangan javoblarni javoblar varaqining mos blokiga ko‘chiradi, buning uchun qo‘shimcha 20 daqiqa beriladi. To‘ldirilgan javoblar varaqi abituriyentning bilim darajasini aniqlovchi asosiy hujjat hisoblanadi. Abituriyent javoblar varaqini to‘g‘ri to‘ldirish uchun shaxsan javobgardir. Quyidagi hollarda abituriyentlarning e’tirozlari qabul qilinmaydi: javoblar varaqida noto‘g‘ri belgilangan doiralar, javoblar varaqi o‘zgartirilgan, varaqlar almashtirilgan, javoblar varaqidagi varaqlarda moslik yo‘q, familiya, ism va otasining ismi, ta’lim muassasasi kodi, maxsus kod, pasport raqami noto‘g‘ri yozilgan, titul varaqida yoki raqamlarda javoblar varaqining raqami yozilmagan. Abituriyentlarga imtihon tugaguniga qadar auditoriyani tark etishga ruxsat berilmaydi. Auditoriyani tark etgan abituriyentlarga qayta test topshirishga ruxsat berilmaydi. Agar abituriyent o‘zi bilan kalkulyator, lug‘at, mobil telefon, boshqa aloqa vositalarini olib kelgan bo‘lsa, test materiallarini test vaqtida boshqa abituriyentga uzatgan bo‘lsa, abituriyentlarga yordam bergan bo‘lsa, bunday hollarda abituriyentga nisbatan dalolatnoma tuziladi, bu uning familiyasini abituriyentlar ro‘yxatidan chiqaradi. Abituriyentlar test qoidalarining buzilishi haqida auditoriya rahbariga yoki kuzatuvchiga xabar berishi mumkin. Testdan chetlatilganlar javoblar varaqini olmaydi va baholanmaydi. Test vaqti tugaganda auditoriya rahbari testning rasman yakunlanganini e’lon qiladi. Abituriyentlarning barcha test materiallari: savollar varaqlari, javoblar varaqi va titul varaqlari auditoriya rahbari va kuzatuvchi tomonidan yig‘iladi. Bunda barcha ishtirokchilar o‘tiradi. Test materiallarini o‘z vaqtida topshirmagan abituriyentlar uchun belgilangan tartibda dalolatnoma tuziladi va javoblar varaqiga yopishtiriladi. Auditoriya rahbari va kuzatuvchi test materiallarini ro‘yxat maydoniga joylashtiradi va ikkalasi imzo qo‘yadi. O‘tkazilgan imtihonlar bo‘yicha fuqarolarning murojaatlarini ko‘rib chiqish uchun Davlat test markazida Apellyatsiya komissiyasi (keyingi o‘rinda – Komissiya) tashkil etiladi. Komissiya tarkibiga Davlat test markazi mutaxassislari va ilmiy ekspertlar kiritiladi. Komissiya tarkibi Davlat test markazi direktori tomonidan tasdiqlanadi. Abituriyent imtihon testlari o‘tkazilgan kundan boshlab bir oy ichida Komissiyaga yozma ravishda murojaat qilishi mumkin. Uning arizasi ro‘yxatga olingan kundan boshlab 10 kun ichida ko‘rib chiqilishi kerak. Ariza arizachining ishtirokida ko‘rib chiqiladi. Arizachining ota-onasidan biri shaxsini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etgan holda muhokamada ishtirok etish huquqiga ega. Arizachi belgilangan kunda pasporti va ruxsatnomasi bilan Komissiyaga kelishi kerak. Ariza topshirish vaqtida arizachiga uning javoblar varaqi ko‘rsatiladi va test bukletining nusxasi, shuningdek, test davomida noto‘g‘ri yechilgan javoblar ro‘yxati taqdim etiladi. Ariza ko‘rib chiqilgandan so‘ng protokol tuziladi va komissiya a’zolari va arizachi tomonidan imzo qilinadi. Komissiya xulosasi haqidagi ma’lumot O‘zbekiston Respublikasining ta’lim muassasalariga qabul qilish bo‘yicha Davlat komissiyasiga taqdim etiladi. Arizachi o‘z huquqlarini himoya qilish uchun boshqa davlat organlariga ham murojaat qilish huquqiga ega.
