- Uzbekiston Respublikasi prezidenti Sh.M.Mirziyovning 2016yil 29 dekabrdagi “2017-2021 yillarda maktabgacha ta’limtiziminiyanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2707-sonli qarori
- F.Kodirova vaboshkalar. Maktabgacha pedagogika. Toshkent «Tafakkur» nashriyoti 2019 yil
MAKTABGACHA TALIM TAShKILOTLARIDA SYUJETLI-ROLLI O‘YINLAR TASHKIL ETISHNING MAZMUNI
Rahmonqulova X
JDPU o‘kituvchisi
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.M.Mirziyov tomonidan ilkbora Maktabgacha talimga etibor qaratilib 2016 yil 29 dekabrdagi “2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2707-sonli qarorini qabul kildilar.
Mamalakatimizda maktabgacha talimga bulgan bunday etibor yanada kuchaytirilmokda. Shu sababli 2018 yil Maktabgacha talim vazirligi tomonidan maktabgacha talimga joriy etilgan «Ilk kadam» davlat o‘quv davlat dasturiga muvofik barcha davlat va nodavlat maktabgacha talim tashkilotlari o‘quv tarbiyaviy ishlarini olib borilmokda.
Bugungi kunda maktabgacha talim tashkiloti guruxlarida turli nomda markazlar faoliyat yuritib kelmokda. Tarbiyalanuvchilaresa ushbu markazlarda talim-tarbiya olish bilan bir katorda o‘yin faoliyatibilan xam shugullanib kelmokdalar.
Masalan. Syujetli-rolli o‘yinlar va sahnalashtirish markazida uyin tashkil etish buyicha kuyidagi“Rangli svetofor» o‘yini kurishimiz mumkin.
O‘yinning maqsadi: ta’limiy: bolalarning svetofor ishoralari haqidagi bilimlarini mustahkamlash, ko‘chada yurish qoidalarini o‘rgatish;
rivojlantiruvchi: hamma uchun eng muhim va oddiy bo‘lgan yo‘l harakati qoidalarini bilish, zarur yo‘l belgilari haqidagi tushunchalarini rivojlantirish;
tarbiyaviy: ko‘chada va jamoat joylarida bola o‘zini qanday tutishi
lozimligi haqida axloqiy sifatlarni shakllantirish.
Mashg‘ulot jihozi: AKT, yo‘l harakati qoidalariga oid ko‘rgazmalar, rasmlar.
Tarbiyachi: – Assalomu alaykum, aziz bolajonlar. Bugungi o‘yinimizni yo‘l harakati maydonchasida olib boramiz. Shu kunga qadar yo‘l harakati qoidalari bo‘yicha o‘rgangan bilimlarimizni mustahkamlaymiz. Keling, xozir siz bilan «Bo‘lishimumkinemas» didaktik o‘yinini o‘ynashdan boshlaymiz. Katta yo‘lda konki uchish juda mazza. (Bo‘lishi mumkin emas, katta yo‘lda konki uchib bo‘lmaydi). Velosipedda yurganda avtomobilni ushlab olish kerak. (Bo‘lishi mumkin emas, velosipedda yurganda avtomobilni ushlabolishkerakemas). O‘yin shu tariqadavometadi.
Tarbiyachi: – Kelinglar, bolajonlar, svetofor ishoralari nima deyotganini topamiz.
1- bola: – Svetoforning qizil ishorasi xavfli vaziyatni bildiradi va piyodaga: «To‘xta!» deydi
2- bola: – Svetoforning sariq ishorasi: «Diqqat! Tayyorlaning, hozir ko‘chadan o‘tishga ruxsat beriladi!» – deydi.
3- bola: – Svetoforning yashil ishorasi esa: «Yo‘l ochiq! O‘tish mumkin!» – deydi.
4- bola: – Transport serqatnov bo‘lgan yo‘llarda piyodalar uchun maxsus svetoforlar o‘rnatiladi.
Tarbiyachi: – Qani, kim mavzugadoirsherbiladi?
UCh XIL ChIROQ Po‘latMo‘min
Ko‘chabo‘ylabyursangagar
Atrofinggasolginnazar.
Chiroqlardanolginsaboq,
Yo‘lko‘rsatarsengaharchoq.
Sen ungaboq, sen bungaboq,
Yo‘lko‘rsataruch xil chiroq.
Sariqchiroqhushyoretar,
Utmayo‘ldanshikastetar.
Haydovchinito‘xtab tur deb,
Sen ungaboq, sen bungaboq,
Yo‘lko‘rsataruch xil chiroq.
Chiroqporlagankez
Yo‘lnikesibo‘tibol tez.
Sen ungaboq, sen bungaboq,
Yo‘lko‘rsataruch xil chiroq.
Sen ungaboq, sen bungaboq,
Oqyo‘ltilaryashilchiroq. (She’r bolalar tomonidan bo‘lib yod aytiladi).
Dam olish daqiqasi.
Tarbiyachi: – Barakalla, bolajonlarim, sizlar svetoforning barcha belgilarini ko‘rsatgan holdato‘g‘ri ta’rifladingiz. Endi bilimlarimizni mustahkamlash uchun «O‘rnini top» didaktik o‘yinini o‘ynaymiz. (5 ta yo‘l belgisi qo‘yiladi. Bir bola orkaga karab turadi. Belgilarning o‘rni almashtirib qo‘yiladi. Ishtirokchi belgilarning o‘z o‘rnini topishi kerak bo‘ladi).
Tarbiyachi: – Bolajonlar, kim yo‘l harakati qoidalari haqida maqol biladi?
Bola: – Ko‘chalarsoz, obod-ravon, yo‘lni bilgan yurar omon.
Maydonchaga yo‘l patrul xizmati xodimi kirib keladi.
YPX xodimi: – Assalomu alaykum, bolajonlar. Sizning bog‘changizda shunday mo‘jazgina «Quvnoq svetofor shaharchasi» tashkil etilgan ekan. Hozir yo‘l harakati qoidalarini qanday o‘rganganizni savollar yordamida aniqlab olamiz. Svetoforning qizil, sariq, yashil ishoralari nimani bildiradi?
Bolalarjavobi: – Svetoforning qizil ishorasida piyodalar yo‘lni kesib o‘tmasliklari, sariq ishorada yo‘ldan o‘tmasdan kutib turishlari va yashil ishorada yo‘ldan kesib o‘tishlari kerak. (Savol-javob shu tarika davom ettirshadi).
Tarbiyachi: – Bolajonlarimizga yo‘lda qandayharakatlanish, nimalargae’tiborberishkerakligihaqidagiko‘rsatmalaringizularningxavfsizligiuchunasqatadi. Tashrifingizuchunrahmat. Endi san’atmarkazida svetofor rasminichizishbilanmashg‘ulotimiznidavomettiramiz.
Tarbiyachi: – Endi, bolajonlar, sizlarga svetofor haqida ertak aytib beraman. Bir kata shahardagi chorrahada ikkita svetofor turarkan. Ular juda ko‘p yillar ko‘zlarini ochib, yumaverib charchab ketibdi. Bir kupi uchog‘ayni dam olishga qaror qilibdi. Ertalab odamlar ishga borayotganda svetoforining ko‘zlari yonishini kutishibdi, mashinalar bir to‘xtab o‘ta boshlabdi. Lekin svetoforning chiroqlari almashib yonmabdi. Shundachorrahadatartibsizlikboshlanibdi. Mashinalar va odamlar bir-birlarini kutmay, bir- birlariga yo‘l bermay qo‘yganidan tirbandlik paydo bo‘libdi. Hattoki jahli tez haydovchilar sekinroq yurayotgan mashinalarning orqasidan borib urib olibdi, atrofiga qaramasdan o‘tayotgan piyodalarni esa turtib ketibdi. Shunda bunday noqulaylikning oldini olish uchun odamlar muhandislarni yordamga chaqiribdi. Texnik ustalar svetoforlarni sozlabdi, io‘lda piyodalar va mashinalaryanatartibbilan, bir- birlariga yo‘l bergan holda harakatlana boshlabdi. Shunda barcha svetoforlarga rahma taytibdi. Yo‘lning bir chekkasida indamasdan odamlarga uzzu kun yordami tegayotganini barcha his qilibdi. Bolajonlar, ertakdan qanday xulosa chiqardik? Bolalar javobi tinglanadi va tuldiriladi
Kizikarli va mazmunga boy bulgan bu uyin nafakat uyin sifatida balki tarbiyalanuvchilarni olgan bilim va kunikmalarini kundalik xayot faoliyatlarida xam kullash imkonini beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ruyxati.
